Sốt xuất huyết (SXH) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây truyền bởi muỗi vằn. Bệnh thường bùng phát vào mùa mưa tại những vùng có vệ sinh môi trường kém, nhiều ao nước đọng. Đây là môi trường thuận lợi cho muỗi sinh sản và đi hút máu người, gây lây nhiễm virus Dengue. Một số triệu chứng SXH có thể nhận biết sớm như: sốt cao 40,5 độ, nhức đầu, ói mửa, phát ban. Trước đây, SXH thường gặp ở trẻ em; nhưng hiện tại, rất nhiều người lớn cũng mắc bệnh và tỷ lệ tử vong khá cao. Bệnh hiện nay chưa có thuốc đặc trị, những trường hợp nặng điều trị hầu như chỉ hạ sốt, truyền dịch và chống sốc tích cực. Những trường hợp nhiễm bệnh nhẹ có thể tự khỏi sau một tuần.
Có ba loại bệnh sốt xuất huyết: SXH cổ điển (thể nhẹ), SXH chảy máu và SXH dengue (hội chứng sốc dengue).
a. Triệu chứng SXH cổ điển (thể nhẹ)
Những người lần đầu tiên mắc bệnh bị loại SXH này vì họ chưa có miễn dịch với bệnh. Đây là dạng có biểu hiện các triệu chứng điển hình và không có biến chứng. Bệnh SXH thường bắt đầu với triệu chứng sốt và sẽ kéo dài trong vòng 4-7 ngày tính từ sau khi bị truyền bệnh bởi muỗi. Ngoài ra, còn có các triệu chứng như:
Sốt cao, lên đến 40,5oC; Nhức đầu nghiêm trọng; Đau phía sau mắt; Đau khớp và cơ;
Buồn nôn và ói mửa; Phát ban. Các ban SXH có thể xuất hiện trên cơ thể 3-4 ngày sau khi bắt đầu sốt và sau đó thuyên giảm sau 1-2 ngày. Bạn có thể bị nổi ban lại một lần nữa vào ngày sau đó.
b. Triệu chứng SXH có chảy máu
Các dấu hiệu SXH dạng này bao gồm tất cả các triệu chứng của bệnh SXH nhẹ kèm theo tổn thương mạch máu và mạch bạch huyết, chảy máu cam, chảy máu ở nướu hoặc dưới da, gây ra vết bầm tím. Thể bệnh này có thể dẫn đến tử vong.
c. Triệu chứng SXH dengue (hội chứng sốc dengue)
Thể bệnh này là dạng nặng nhất của bệnh SXH – bao gồm tất cả các biểu hiện của bệnh SXH nhẹ cộng với các triệu chứng chảy máu, kèm theo huyết tương thoát khỏi mạch máu, chảy máu ồ ạt trong và ngoài cơ thể, sốc (huyết áp thấp).
SXH dengue thường xảy ra trong lần nhiễm trùng sau, khi bạn đã có miễn dịch chủ động (do đã từng mắc bệnh) hoặc thụ động (do mẹ truyền sang) đối với một loại kháng nguyên virus. Bệnh thường biểu hiện nặng đột ngột sau 2 đến 5 ngày (giai đoạn hạ sốt). Dạng này của bệnh thường xảy ra ở trẻ em (đôi khi ở người lớn). Dạng bệnh này có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên.
2. Cần làm gì khi nghi ngờ bị sốt xuất huyết:
- Đi khám tại cơ sở y tế để chẩn đoán và điều trị theo đơn bác sĩ; khám lại theo hẹn
- Theo dõi và chăm sóc tại cộng đồng:
+ Hạ sốt khi nhiệt độ cơ thể từ 38,5 độ C trở lên bằng Paracetamol, lau người bằng nước ấm khi sốt cao, uống nhiều nước: dung dịch Oresol, nước trái cây…
+ Ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu: Cháo, súp, sữa, thực phẩm giàu vitamin C, nằm màn cả ngày và đêm, nghỉ ngơi tại giường. Theo dõi hàng ngày các triệu chứng cho đến khi hết sốt 2 ngày.
- Đến ngay cơ sở y tế khi có các dấu hiệu nguy hiểm sau:
+ Mệt mỏi bất thường, nhiệt độ hạ nhanh dưới 36C; Da xanh, lạnh; Chảy máu mũi hoặc chảy máu lợi; Có nhiều nốt xuất huyết trên da; Nôn liên tục hoặc nôn ra máu; Đi ngoài phân đen; Ngủ li bì hoặc quấy khóc (trẻ em); Đau bụng, khát nhiều (khô miệng), khó thở.
- Thông thoáng lớp học, nơi ở, nơi làm việc, tham gia chiến dịch vệ sinh môi trường diệt bọ gậy để chủ động phòng tránh sốt xuất huyết.
- Tránh đi ngoài trời lúc bình minh, hoàng hôn và buổi tối, vì khi đó có nhiều muỗi bên ngoài;
- Mặc quần áo phủ kín. Khi đi vào khu vực muỗi mang mầm bệnh nên mặc một chiếc áo sơ mi dài tay, quần dài, vớ và giày;
- Thoa kem chống muỗi ở các vùng da không được quần áo che chắn như cánh tay, mặt, chân và cổ.
- Đậy kín các dụng cụ chứa nước, hạn chế hoặc vứt bỏ các vật dụng có thể chứa nước mưa (ví dụ như lốp xe cũ, chén bát, thau chậu cũ).
SXH là bệnh nguy hiểm, bất cứ chúng ta ai cũng có thể mắc bệnh. Mỗi lần dịch bùng phát, rất nhiều người tử vong và hao tốn rất nhiều chi phí y tế. Mỗi người chúng ta hãy cố gắng có ý thức phòng ngừa bệnh. Không có muỗi thì không có sốt xuất huyết. Mọi người hãy tự giác làm vệ sinh nơi mình sinh sống, dẹp ao nước đọng hoặc những nơi lăng quăng có thể phát triển, luôn luôn ngủ trong màn kể cả ban ngày tại nơi có dịch. Khi có bất cứ triệu chứng nào nghi ngờ sốt xuất huyết, hãy đi đến khám tại cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị kịp thời.